آلتنجى سؤالڭ تتمّه‌سى و حاشيه‌سى: أهلِ ضلالت و إلحاد، مسلكلرينى محافظه و أهلِ ايمانڭ إنتباهلرينه مقابله و ممانعت ايتمك ايچون، او درجه غريب بر تمرّد و عجيب بر حماقت گوسترييورلر كه، إنسانى إنسانيتدن پشيمان ايدر. مثلا: بو آخرده بشرڭ بر درجه عموميت شكلنى آلان ظلملى، ظلماتلى عصيانندن، كائنات و عناصرِ كلّيه قيزدقلرندن و خالقِ أرض و سماوات دخى، دگل خصوصى بر ربوبيت، بلكه بتون كائناتڭ، بتون عالملرڭ ربّى و حاكمى حيثيتيله، كلّى و گنيش بر تجلّى ايله كائناتڭ هيئتِ مجموعه‌سنده و ربوبيتڭ دائرۀِ كلّيه‌سنده نوعِ إنسانى اويانديرمق و دهشتلى طغيانندن واز گچيرمك و طانيمق ايسته‌مدكلرى كائنات سلطاننى طانيتديرمق ايچون أمثالسز، كسيلمه‌ين بر صو، هوا و ألكتريقدن؛ زلزله‌يى، فورطنه‌يى و حربِ عمومى گبى عمومى و دهشتلى آفاتى نوعِ إنسانڭ يوزينه چارپه‌رق اونڭله حكمتنى، قدرتنى، عدالتنى، قيّوميتنى، إراده‌سنى و حاكميتنى پك ظاهر بر صورتده گوسترديگى حالده؛ إنسان صورتنده بر قسم أحمق شيطانلر ايسه، او كلّى إشاراتِ ربّانيه‌يه و تربيۀِ إلٰهيه‌يه قارشى أبلهانه بر تمرّد ايله مقابله ايدوب دييورلر كه: ”طبيعتدر؛ بر معدنڭ پاطلاماسيدر، تصادفيدر. گونشڭ حرارتى ألكتريقله چارپماسيدر كه، آمريقاده بش ساعت بتون ماكينه‌لرى طورديرمش و قسطمونى ولايتى جوّنده و هواسنده سمايى قيزارتمش، يانغين صورتنى ويرمش.“ دييه معناسز هذيانلر ايدييورلر. ضلالتدن گلن حدسز بر جهالت و زندقه‌دن نشئت ايدن چركين بر تمرّد سببيله بيلمييورلر كه: أسباب يالڭز برر بهانه‌درلر، برر پرده‌درلر. طاغ گبى بر چام آغاجنڭ جهازاتنى طوقومق و يتيشديرمك ايچون بر كوى قدر يوز فابريقه و تزگاه يرينه كوچوجك چكردگى گوسترر: ”ايشته بو آغاج بوندن چيقمش“ دييه صانعنڭ او چامده‌كى گوسترديگى بيڭ معجزاتى إنكار ايدر مِثللو بعض ظاهرى سببلرى إرائه ايدر. خالقڭ إختيار و حكمت ايله ايشله‌نن پك بيوك بر فعلِ ربوبيتنى هيچه اينديرر. بعضًا غايت درين و بيلينمز و چوق أهمّيتلى، بيڭ جهتده ده حكمتى اولان بر حقيقته فنّى بر نام طاقار. گويا او نام ايله ماهيتى آڭلاشيلدى، عاديلشدى، حكمتسز، معناسز قالدى.