بو ”دردنجى حقيقت“ دخى رسالۀِ نورده ايضاح و إثبات ايديلديگندن، بو قيصه‌جق إشارتله إكتفا ايدييورز

بزم سيّاحڭ ايكنجى منزلده گورديگى

بشنجى حقيقت: كائناتڭ مجموعنده و أركاننده و أجزاسنده و هر موجودنده بر إنتظامِ أكملڭ بولونماسى و او مملكتِ واسعه‌نڭ تدوير و إداره‌سنه مدار اولان و هيئتِ عموميه‌سنه تعلّق ايدن مادّه‌لر و وظيفه‌دارلر برر واحد اولماسى و او حشمتلى شهر و مشهرده تصرّف ايدن إسملر و فعللر، بربرى ايچنده و برر و بر ماهيت و واحد و هر يرده عين إسم و عين فعل اولمقله برابر، هر شيئى ويا أكثر أشيايى إحاطه‌لرى و شموللرى.. و او زينتلى سرايڭ تدبيرينه و شنلنمه‌سنه و بناسنه مدار اولان عنصرلر و نوعلر، بربرى ايچنده و برر و بر ماهيتِ واحده و هر يرده عين عنصر و عين نوع بولونمقله برابر زمينڭ يوزينى و أكثريسنى إنتشار ايله إحاطه ايتمه‌لرى.. ألبته بداهتله و ضرورتله إقتضا ايدر و دلالت ايدر و شهادت ايدر و گوسترر كه؛ بو كائناتڭ صانعى و مدبّرى و بو مملكتڭ سلطانى و مربّيسى و بو سرايڭ صاحبى و بانيسى بردر؛ تكدر، واحددر، أحددر. مِثلى و نظيرى اولاماز و وزيرى و معينى يوقدر. شريكى و ضدّى اولاماز، عجزى و قصورى يوقدر. أوت إنتظام تام بر وحدتدر، بر تك نظّامى ايستر. مناقشه‌يه مدار اولان شركى قالديرماز