1— Marîz bir asrın, hasta bir unsurun, alîl bir uzvun reçetesi; ittiba’-ı Kur’ândır.

2— Azâmetli bahtsız bir kıt’anın, şanlı tali’siz bir devletin, değerli sâhibsiz bir kavmin reçetesi; ittihâd-ı İslâmdır.

3— Arzı ve bütün nücum ve şümûsu tesbih taneleri gibi kaldıracak ve çevirecek kuvvetli bir ele mâlik olmayan kimse, kâinatta da’vayı halk ve iddiayı îcad edemez. Zîra herşey, herşeyle bağlıdır.

4— Haşirde bütün zevil ervâhın ihyası; mevtâlûd bir nevm ile kışta uyuşmuş bir sineğin baharda ihya ve inşasından kudrete daha ağır olamaz. Zîra kudret-i ezeliye zâtiyedir; tegayyür edemez, acz tahallül edemez, avâik tedahül edemez. Onda merâtib olamaz, herşey ona nisbeten birdir.

5— Sivrisineğin gözünü halkeden, Güneş’i dahi o halketmiştir.

6— Pirenin midesini tanzim eden, Manzume-i Şemsiyeyi de o tanzim etmiştir.

7— Kâinatın te’lifinde öyle bir i’caz var ki; bütün esbâb-ı tabiiyye farz-ı muhal olarak muktedir birer fâil-i muhtar olsalar,

SonrakiSon